同余系基本知识

炒冷饭

求逆元

  1. exgcd(a,m,x,y); ans=(x%m+m)%m;,万能。
  2. qpow(a,m-2,m),这个仅限于m是一个质数。
  3. inv[i]=(m-m/i)*inv[m%i]%m,线性求逆元。

中国剩余定理(CRT)

现在已知一个同余方程组:

\[\begin{cases} x\equiv a_1\mod m_1\\ x\equiv a_2\mod m_2\\ ...\\ x\equiv a_n\mod m_n \end{cases} \]

满足\(m_i\)两两互质。

解法:
首先计算出下面的各个值:

\[M=\prod\limits_{i=1}^m m_i\\ P_i={M\over m_i}\\ Q_i \equiv P_i^{-1}\mod m_i \]

那么最终的答案就是:

\[ans\equiv\sum\limits_{i=1}^n a_iP_iQ_i \mod M \]

我不会证明

扩展中国剩余定理(EXCRT)

现在解决的是\(m_i\)可能不两两互质的情况。

符号约定:

\(\mathrm{inv}(a,m)\)表示\(a\)在模\(m\)下的逆元。

\((a,b)=\gcd(a,b)\)

考虑将两条方程进行合并。
现在有两条方程:

\[\begin{cases} x\equiv a_1\mod m_1\\ x\equiv a_2\mod m_2 \end{cases} \]

转化为不定方程的形式:

\[\begin{cases} x=a_1+m_1 y_1\\ x=a_2+m_2 y_2 \end{cases} \Rightarrow \begin{cases} y_1=\frac{x-a_1}{m_1}\\ y_1=\frac{x-a_2}{m_2} \end{cases} \]

那么可以得到:

\[\begin{aligned} a_1+m_1 y_1&=a_2+m_2 y_2\\ m_1 y_1-m_2 y_2&=a_2-a_1\\ \end{aligned}\\ \]

可以发现,这个方程有解的条件是 \((m_1, m_2)|(a_2-a_1)\) ,方程两边同时除以\((m_1, m_2)\),然后化为同余式:

\[\frac{m_1}{(m_1,m_2)}y_1\equiv\frac{a_2-a_1}{(m_1, m_2)}\mod{\frac{m_2}{(m_1,m_2)}} \]

可以发现此时\(\left(\frac{m_1}{(m_1, m_2)}, \frac{m_2}{(m_1,m_2)}\right)=1\),所以同余式两边同时乘上逆元:

\[\Rightarrow y_1\equiv \frac{a_2-a_1}{(m_1, m_2)}\times \mathrm{inv}\left(\frac{m_1}{(m_1, m_2)},\frac{m_2}{(m_1,m_2)}\right) \mod \frac{m_2}{(m_1,m_2)} \]

接着将其再次转化为一个不定方程,然后带入\(x\)

\[\Rightarrow y_1= \frac{a_2-a_1}{(m_1, m_2)} \times \mathrm{inv}\left(\frac{m_1} {(m_1,m_2)},\frac{m_2}{(m_1,m_2)}\right) \% \frac{m_2}{(m_1,m_2)} + k \times \frac{m_2}{(m_1,m_2)}\\ \Rightarrow \frac{x-a_1}{m_1}= \frac{a_2-a_1}{(m_1, m_2)} \times \mathrm{inv}\left(\frac{m_1}{(m_1, m_2)},\frac{m_2}{(m_1,m_2)}\right) \% \frac{m_2}{(m_1,m_2)} + k \times \frac{m_2}{(m_1,m_2)}\\ \Rightarrow x= \frac{a_2-a_1} {(m_1, m_2)} \times \mathrm{inv}\left(\frac{m_1}{(m_1, m_2)},\frac{m_2}{(m_1,m_2)}\right) \% \frac{m_2}{(m_1,m_2)} \times m_1 + a_1 + k \times \frac{m_1 m_2}{(m_1,m_2)} \]

然后转化为同余式:

\[\Rightarrow x\equiv \frac{a_2-a_1} {(m_1, m_2)} \times \mathrm{inv}\left(\frac{m_1}{(m_1, m_2)},\frac{m_2}{(m_1,m_2)}\right) \% \frac{m_2}{(m_1,m_2)} \times m_1 + a_1 ~~~\left(\mathrm{mod} \frac{m_1 m_2}{(m_1,m_2)}\right) \]

这样就合并成功了。

同余式的转化

在实际问题中,可能给出的同余式是类似下面这个样子的:

\[ax\equiv b\mod M \]

我们需要将其转化为(EX)CRT的形式的形式。

将其转化为不定方程的形式:

\[ax+My=b \]

可以发现,这个方程有解的条件是\((a,M)|b\)

首先使用exgcd求出方程\(ax+My=(a,M)\)的特解,得到的一组解为\(x',y'\)
那么原方程的一组解为

\[Sx=\frac{b}{(a,M)}x'\\ Sy=\frac{b}{(a,M)}y' \]

那么原方程的通解就是

\[x=Sx+k\times \frac{b}{(a,M)}\\ y=Sy-k\times \frac{b}{(a,M)} \]

我们取x的通解表达式,将其转化为同余式:

\[x\equiv Sx~~~~\left(\mathrm{mod}~~\frac{b}{(a,M)}\right) \]

新内容

基本概念

:当 \((a,p)=1\) 时,满足 \(a^x\equiv 1~~~~(\mathrm{mod}~~p)\) 的最小 \(x\) ,计作 \(\delta_p(a)\)

原根:如果 \(\delta_p(a)=\varphi(p)\) ,那么 \(a\) 就是模 \(p\) 下的原根。一个模数由原根,就必须先满足 \(p=2,4,p^n,2p^n\)

如果 \(p\) 是一个质数,那么可以用 \(a^x\%p\) 表示 \([1,p-1]\) 中的所有数,其中 \(1\leq x\leq p-1\)

二次剩余

形式化的,就是找到满足下面的同余式的\(x\):

\[x^2\equiv a~~~~(\mathrm{mod}~~p) \]

通俗点来讲,就是将\(a\)在模\(p\)以一下进行开根。

如果 \(a\) 能够开根(上面的同余方程有解),那么我们就可以认为 “\(a\) 是模 \(p\) 意义下的二次剩余”,否则认为“ \(a\) 不是模 \(p\) 意义下的二次剩余”。

上面同余方程要么有两个解(可能相同),要么没有解。

如果 \(p=2\) ,那么显然的,\(x\) 的取值只有 \(0/1\) ,而且很容易找到,所以我们只讨论 \(p\) 属于奇素数的情况。

引理1:对于一个模数 \(p\) ,是二次剩余的数共有 \(\frac{p-1}{2}\)(不包括 \(0\) ),非二次剩余的数也有 \(\frac{p-1}{2}\) 个,各占一半。

虽然我们很难在较短时间内准确知道是二次剩余的数的分布,但是没有关系。

引理2:对于一个数\(a\)和一个模数\(p\),可以得到:

\[v\equiv a^{\frac{p-1}{2}}~~~~(\mathrm{mod}~~p)\\ \begin{cases} v=1&\Leftrightarrow a是模p的二次剩余\\ v=-1&\Leftrightarrow a不是模p的二次剩余 \end{cases} \]

接下来考虑算法(忽略各种特判)。

首先可以想到,第一步一定是判断一个数\(a\)是否是二次剩余。
如果是一个二次剩余,那么继续执行算法,找到\(x\),否则直接返回一个表示不是二次剩余的结果。

接下来就是一系列神仙操作。

随机一个数\(a\),范围是\([1,p-1]\),满足\(a^2-n\)不是\(p\)的二次剩余。
接下来使用类似虚数这种拓展数域的方式,令\(\omega=\sqrt{a^2-n}\),这个东西在模\(p\)的数域下是不存在的。用二元组\((a,b)\)表示\(a+b\omega\),那么可以得到:

\[\begin{aligned} (a+\omega)^{p-1}&=(a+\omega)^p(a+\omega)\\ &=\left(\sum\limits_{i=0}^p C(p,i)a^i\omega^{p-i}\right)(a+\omega)\\ &=\left(\sum\limits_{i=1}^p C(\lfloor{p/p}\rfloor,\lfloor{i/p}\rfloor) C(p\%p,i\%p)a^i\omega^{p-i}\right)(a+\omega)\\ \end{aligned} \]

很明显,\(C(\lfloor{p/p}\rfloor,\lfloor{i/p}\rfloor)\)的值永远为\(1\),而\(C(p\%p,i\%p)\)只有在\(i=0或p\)的时候才会是\(1\),其他时刻都为\(0\),那么式子可以继续化简:

\[\begin{aligned} &=(a^p+\omega^p)(a+\omega)\\ &=\left(a^{p-1}a+\omega^{p-1}\omega\right)(a+\omega)\\ &=\left(a^{p-1}a+\left(a^2+n\right)^{\frac{p-1}{2}}\omega\right)(a+\omega) \end{aligned} \]

因为\(a^{p-1}\equiv 1\), \((a^2+n)^{\frac{p-1}{2}}\equiv -1\),所以

\[\begin{aligned} &=(a-\omega)(a+\omega)\\ &=a^2-\omega^2\\ &=n \end{aligned} \]

所以\((a+\omega)^{\frac{p+1}{2}}\)就是其中一个\(x\),用\(p-x\)就能得到另一个\(x\)

struct Complex {
    Complex(LL x, LL y) : x(x), y(y) {}
    LL x, y;
};

inline Complex mul(Complex a, Complex b) {
    return Complex(a.x*b.x%M + a.y*b.y%M*w%M, a.y*b.x*M+a.x*b.y%M);
}

LL qpow(LL a, LL b, LL M) {
    LL ret = 1;
    while (b) {
        if (b & 1) ret = ret * a % M;
        a = a * a % M, b >>= 1;
    }
    return ret;
}
Complex qpow(Complex a, LL b) {
    Complex ret = Complex(1, 0);
    while (b) {
        if (b & 1) ret = mul(ret, a);
        a = mul(a, a), b >>= 1;
    }
    return ret;
}

pair<LL, LL> solve(LL n, LL M) {
    n %= M;
    if (!n) return make_pair(1, 1);
    if (M == 2) return make_pair(1, 1);
    if (qpow(n, (M - 1) >> 1, M) == M - 1) return make_pair(-1,-1);
    LL ans, ans1, ans2;
    a = rand() % M;
    while (!a || qpow((a * a - n + M) % M, (M - 1) >> 1, M)) a = rand() % M;
    w = (a * a - n + M) % M;
    ans1 = qpow(Complex(a, 1), (M + 1) >> 1).x;
    ans2 = M - ans1;
    if (ans1 > ans2) swap(ans1, ans2);
    return make_pair(ans1, ans2);
}

大步小步(BSGS)

就是在模\(p\)的情况下求出\(log_ab\),非常暴力。

现在考虑的是\(a,p\)互质的特殊情况,

首先使用Hash表或者std::map存储\(b\times a^{i}(0\leq i\leq \lceil\sqrt{b}\rceil)\),以及对应的\(i\),然后枚举\(a^{i\lceil{\sqrt{p}}\rceil}(0\leq i\lceil{\sqrt{p}}\rceil\leq p)\),如果得到一个值存在于表中,那么直接将指数相减就好了。

namespace BSGS {
    map<LL, LL> val_map;
    LL log(LL a, LL b, LL M) { // a^x = b (mod M) 
        val_map.clear();
        LL sqrt_m = ceil(sqrt(M));
        b %= M;
        for (int i = 1; i <= sqrt_m; i++) {
            b = b * a % M;
            val_map[b] = i;
        }
        LL vec = qpow(a, sqrt_m, M); b = 1;
        for (int i = 1; i <= sqrt_m; i++) {
            b = b * vec % M;
            if (val_map.count(b)) return (i * sqrt_m - val_map[b] + M) % M;
        }
        return -1;
    }
}

拓展大步小步(EX_BSGS)

现在考虑\(a,p\)不互质的情况。

\[设g=(a,p)\\ a^x\equiv b~~~~(\mathrm{mod}~~p)\\ \left(\frac{a}{g}\right)a^{x-1}\equiv \frac{b}{g}~~~~\left(\mathrm{mod}~~\frac{p}{g}\right) \]

如果\(b\)不能被\(g\)整除,那么式子无解,因为\(\frac{a}{g},\frac{p}{g}\)互质,所以一定有\(\frac{a}{g}\)在模\(\frac{p}{g}\)下的逆元,对式子进行变化:

\[a^{x-1}\equiv \frac{b}{g}\left(\frac{a}{g}\right)^{-1}~~~~\left(\mathrm{mod}~~\frac{p}{g}\right) \]

这样子就得到另一个形式相同的式子,但是\(a\)\(\frac{p}{g}\)可能依然不互质,需要继续变化。如果最终互质了,就用BSGS进行求解。

namespace EX_BSGS {
    LL log(LL a, LL b, LL M) {
        if (b == 1 || M == 1) return 0;
        LL g = gcd(a, M), cnt = 0, k = 1;
        while (g > 1) {
            if (b % g) return -1;
            cnt++, b /= g, M /= g, k = k * (a / g) % M;
            if (k == b) return cnt;
            g = gcd(a, M);
        }
        LL ans2 = BSGS::log(a, b * inv(k, M) % M, M);
        if (ans2 == -1) return -1;
        else return ans2 + cnt;
    }
}
原文地址:https://www.cnblogs.com/juruohjr/p/15699610.html